Cuộc đời một đôi dép cao su

Nhà Văn Phùng Quán được ví như là một đoá hoa nở muộn của nền văn học Việt Nam, mãi những năm sau đổi mới ông mới được biết đến rộng rãi nhờ tác phẩm Tuổi thơ dữ dội. Nhưng trước đó ông cũng đã khẳng định được tài năng của mình qua tiểu thuyết đầu tay Vượt Côn Đảo, tác phẩm đã được giải thưởng Nguyễn Đình Chiểu năm 1954. Ngoài các tác phẩm văn xuôi Phùng Quán còn sáng tác rất nhiều thơ ông có bài thơ Lời mẹ dặn là một trong 100 bài thơ Việt Nam hay nhất thế kỷ XX

        Phùng Quan rất có duyên viết văn cho thiếu nhi. Sinh thời ông đẫ có mấy chục cuốn sách viết cho thiếu nhi được xuất bản như: Thạch sanh cháu nhớ Bác Hồ, Như con có vàng trong cổ tích. Dũng sĩ chép còm, Người du khách hói đầu, Tiếng đàn trong rừng thẳm….Truyện thiếu nhi của Phùng Quán không hư cấu như các nhà văn khác, mà là những câu chuyện có thật, tác giả từng trải hoặc chứng kiến trong cuôc đấu tranh chống thực dân pháp oanh liệt của dân tộc. Những câu chuyện cảm động mà ngỗ nghĩnh được kể với giọng văn gidị cuốn hút không biết bao nhiêu thế hệ thiếu nhi Việt Nam suốt mấy chục năm qua.

        Tác phẩm Cuộc đời một đôi dép cao su là truyện thiếu nhi hấp dẫn và xúc động. Phùng Quán viết truyện này năm 1957(in lần đầu tại Nxb Thanh Niên 1957). Trong câu chuyện, đôi dép cao su được nhân cách hoá như một chiến sĩ trải qua bao nhiêu vui buồn nơi chiến trận. Câu chuyện bắt đầu từ việc anh du kích dũng cảm tên Bảy cùng các chiến sĩ trong tiểu đội phục kích đánh lật nhào một chiếc xe chở quân của giặc. Trong khi các chiến sĩ rút vào rừng thì anh Bảy chân trần nhảy lên xe đổ, lấy lưỡi liềm mang theo cưa một miếng lốp đủ làm một đôi dép cao. Thế rồi, đôi dép cao su ấy đã theo anh Bảy, anh Đích, anh Mau, anh Chòn đi khắp mọi nẻo đường đuổi đánh quân xâm lược. Và khi chiến thắng, ngày hoà bình đôi dép lại trở thành người bạn thân thương nâng niu đôi bàn chân các em nhỏ tới trường.

        Câu chuyện là thế, nhưng cuộc đời nhân vật xưng tôi là đôi dép cao su với bao tình tiết gay cấn, xúc động đã làm câu chuyện hấp dẫn từ đầu đến cuối. Tất cả các nhân vật của người chiến sĩ đều được nhân cách hoá như: chị Ba Lô, chị Bức Thư, anh Giày Đinh, chị Bàn Máy Chữ…Phùng Quán đã dùng sức liên tưởng phong phú để kể lại câu chuyện với giọng văn rất ngộ nghĩnh và trẻ thơ. Ví dụ: Con đường nhựa bị mặt trời hun nóng thì: Nóng hơn giẫm lên một cái bánh rán đường vừa mới gắp ra khỏi chảo mỡ đun sôi. Hay: Tôi tưởng tượng du kích chắc là những con người kỳ lạ, khác thường như trong truyện cổ tích ….Họ có thể dùng một cánh tay nhấc bổng một chiếc xe tăng như ta nhấc bổng một thùng nước hoặc nhẹ hơn thế nữa….

        Với tài năng kể chuyện vừa thực vừa ảo, cách mở nút thắt nút hợp lý, nhà văn Phùng Quán đã làm cho độc giả nhỏ tuổi say mê câu chuyện Cuộc đời một đôi dép cao su.

Trân trọng giới thiệu!

Trương Thủy